Umowa o przeniesieniu praw autorskich

Ważnym elementem pracy Autora (Fotografa, Architekta, Malarza, Kompozytora, Projektanta itp.) jest odpowiednio przygotowana i dopasowana do jego potrzeb Umowa o przeniesieniu praw autorskich. Bardzo ważne jest również to, aby Autor wiedział, jakie przysługują mu prawa i czego nie może żądać nabywca takich praw. Poniżej przedstawiam najważniejsze elementy, które powinna zawierać KAŻDA umowa.

Umowa o przeniesieniu praw autorskich

Strony

W pierwszej kolejności wyjaśnię, o co chodzi z tymi „Stronami umowy”. Oczywiście, możemy w każdej umowie przyjąć własne nazewnictwo, którego trzymamy się do końca(!), jednak prawidłowo, Stronami Umowy o przeniesienie praw autorskich są: Twórca i Nabywca. Może się tak zdarzyć, że nasza umowa o przeniesienie praw autorskich wpleciona jest do innej umowy, np. umowy o dzieło, umowy o pracę. Wówczas nazewnictwo pozostaje takie, jak w umowie głównej.

Oczywiście, poza nazewnictwem, opisujemy dokładnie Strony naszej umowy. Osoby fizyczne opisujemy w taki sposób, aby podać dane identyfikujące tą osobę. Ja jestem zwolennikiem podawania tylko tych danych, które są niezbędne oraz wystarczająco „odróżniają” daną osobę od innych: Imię, nazwisko, adres, PESEL. Numery dowodów osobistych, dane dotyczące urodzenia są zbędne. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą opisujemy w sposób następujący: Imię i nazwisko, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą: [pełna nazwa firmy], adres [główny adres siedziby], NIP.

Osoby prawne (spółki prawa handlowego): pełna nazwa spółki, adres, numer KRS, kapitał zakładowy (dotyczy spółek kapitałowych) oraz, co istotne, dane osoby reprezentującej spółkę (wystarczy imię, nazwisko i funkcja) – musi to być jednak osoba, która ma prawo do reprezentowania spółki – prezes zarządu, członek zarządu, prokurent, bądź osoba upoważniona bezpośrednio przez te osoby do zawarcia umowy. To należy jednak dokładnie opisać. Przedmiot umowy

Na początku wskazujemy, czego dotyczy umowa. Ja nie jestem zwolennikiem zastosowania zwrotu „przedmiot umowy”, ponieważ w różnych umowach może on być różnie rozumiany. Ale dla uproszczenia posłużymy się tym sformułowaniem, przyjmując za przedmiot umowy nasz Utwór, którego umowa dotyczy. Tak więc, opisujemy nasz „przedmiot umowy”, czyli Utwór. Jeżeli mamy już gotowy Utwór (obraz, logo, fotografia, itp.), wskazujemy że Strony dokonują przeniesienia autorskich praw majątkowych, dotyczących Utworu w postaci: [przykład] fotografii panoramy Warszawy wykonanej przez Twórcę, utrwalonej na nośniku USB/ sygnowanego obrazu olejnego na płótnie o rozmiarach 50×70 cm pt. „Kobieta we mgle”. Możemy również przenieść prawa autorskie do utworów, które dopiero powstaną (zapis taki zawiera się często w umowach o pracę). Dla przejrzystości praktykuję rozdzielenie tego zapisu na dwa punkty, nadając im brzmienie: 1. Twórca przenosi na rzecz Nabywcy wszelkie majątkowe prawa autorskie do Utworu, który został/ zostanie przez niego opracowany 2. Utworem w rozumieniu niniejszej umowy jest: – [utwór istniejący] sygnowany obraz olejny na płótnie o rozmiarach 50×70 cm pt. „Kobieta we mgle”, – [utwór przyszły] dokumentacja projektowa, utwory architektoniczne, wykonane przez Twórcę w ramach zawartej z Nabywcą umowy o pracę. Pola eksploatacji Kolejnym elementem umowy jest określenie sposobu korzystania z utworu. Od razu powiem, że nieważny jest zapis, który określa możliwość korzystania z Utworu „na wszystkich polach eksploatacji”. Trzeba konkretnie wskazać, jakie to są pola, a ustawodawca daje nam następujące pole manewru: 1. w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową; 2. w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy; 3. w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. Możemy te zapisy przepisać lub przeredagować, precyzując miejsca publicznego wystawienia, udostępniania w sieci, itp. Dla Autora tego dzieła (naszego Twórcy) doprecyzowanie pól eksploatacji o wskazanie konkretnych miejsc jest bardzo ważne, albowiem zyskuje on pewność, gdzie jego utwór będzie wystawiany/udostępniany. Stosunek do utworów zależnych Nabywca co do zasady nie ma prawa dokonywać w Utworze zmian, przeróbek, adaptacji, itp. Jeżeli jest to konieczne, np. w przypadku Utworu powstałego w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych. W razie konieczności, należy zatem zawrzeć zapis, w którym Twórca upoważnia Nabywcę do dokonywania zmian w Utworze. Autorskie prawa osobiste Umową objęte są tak naprawdę tylko autorskie prawa majątkowe – tj. korzystanie i rozporządzanie utworem na wskazanych polach eksploatacji, przeniesienie tych praw na inną osobę, udzielenie licencji. Twórca ma również autorskie prawa osobiste, które są niezbywalne i nie mogą zostać przeniesione na inną osobę. Są to w szczególności: praw o do nienaruszalności treści i formy, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, decydowania o jego pierwszym udostępnieniu lub wystawieniu, nadzoru nad sposobem wykorzystania utworu. Możemy jednak zawrzeć zapis, na podstawie którego Twórca zobowiązuje się do niewykonywania autorskich praw majątkowych, przez określony lub nieokreślony czas. Zapis ten jest skuteczny, niemniej jednak sposób zabezpieczenia jego wykonywania jest kwestią dyskusyjną. Można bowiem ten zapis zabezpieczyć karą umowną, jednakże w pewnych sytuacjach może to być uznane za zapis nieważny (np. w umowie o pracę – są wątpliwości, czy jest to możliwe, ja uważam, że nie). Wysokość wynagrodzenia Co oczywiste – określamy wysokość wynagrodzenia. Można wskazać oczywiście, że przeniesienie jest nieodpłatne, można też określić, że wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich odbywa jest uwzględnione z wynagrodzeniu za umowę o pracę. Wydanie Utworu Wskazujemy, czy wydanie utworu już nastąpiło, czy ma dopiero nastąpić (a wówczas określamy termin wydania). Warto też wskazać, w jaki sposób następuje wydanie, tzn. określić na jakim nośniku (np. płyta CD, nośnik USB, w formie elektronicznej, papierowej), określić format, wymiary, itp. Warto zawrzeć oświadczenia Twórcy o tym, że przysługują mu autorskie prawa majątkowe i niemajątkowe do utworu określonego w umowie, że prawa te nie są niczym ograniczone, ani obciążone na rzecz osób lub podmiotów trzecich. Można również zastosować kary umowne, a także określić zapisy dotyczące wad Utworu. Opracowanie tych zapisów związane jest już stricte z rodzajem utworu, bowiem „przejawów działalności twórczej” możemy mieć tyle, ile mamy na świecie artystów